Trong nội dung bài viết này, mình sẽ đi vào phân tích vai trò, sứ mệnh của Proof of Work trong hệ sinh thái blockchain nói chung và một số nhận định về tương lai.
1. Các sứ mạng ban đầu của Proof of Work bao gồm
– Thu hút user mới tham gia bằng các hệ thống có sẵn: bạn đã có máy móc, chỉ cần tải phần mềm về và khai thác coin. Còn gì dễ hơn nữa? Nếu như đây là 1 hệ thống cần Stake thì bạn có bỏ tiền ra tham gia không?
– Xây dựng lòng tin chung: Bitcoin ra đời trên lòng tin vào 1 nền tảng phi tập trung, không phụ thuộc bất kỳ thể chế, pháp nhân nào. Việc ra đời của Whitepaper BTC giống như 1 bản tuyên ngôn chung, thứ mà mọi người tham gia đặt lòng tin vào 1 luật chơi, thuật toán, cơ chế mã hóa và đồng thuận chung. Code is the law.
– Độ an toàn: độ an toàn của Proof of Work rất cao, tỷ lệ thuận với tỷ lệ phát triển của mạng lưới. Khi càng có nhiều người tham gia thì độ an toàn càng được tăng thêm. Điều này hiện tại chỉ đúng với BTC, các nền tảng khác dùng POW không có được điều này, lý do tại sao sẽ phân tích bên dưới. Tuy nhiên trong hoàn cảnh BTC ra đời, PoW là mô hình hoàn hảo.
-> Proof of Work hoàn toàn phù hợp với các tiêu chí trên (stick all the box)
2. Trong thời điểm hiện tại và tương lai, mình vẫn cảm thấy Proof of Work quá tuyệt vời đối với BTC
– Độ an toàn: tuyệt đối, không có cá nhân / tổ chức nào có thể tấn công được vào core blockchain, miễn nhiễm với 51% attack vì độ lớn của mình.
– Đã tích cóp được 1 lượng lòng tin cực lớn, hình thành 1 hệ sinh thái bao quanh BTC. Khi BTC hắt hơi sổ mũi là thị trường lao đao
– Chậm? Không, nó rất nhanh! Chỉ là bạn chẳng hiểu gì về giá trị của tính chất “không thay đổi được”. Việc bạn kỳ vọng BTC “nhanh” thật ra giống như đòi hỏi con cá leo cây!
3. Không có product nào có thể giữ nguyên bản từ khi hình thành ý tưởng cho đến khi ra sản phẩm hiện thực đến tay người dùng. Nguyên mẫu tựa đề whitepaper của Bitcoin là A peer to peer electronic cash system. Đến 1 giai đoạn nào đó trong tương lai có thể là đúng nhưng hiện tại thì chúng ta có thể cùng đồng ý rằng BTC không thể nào đóng vai trò cash được. Mình tin rằng ý tưởng về BTC là 1 thứ rất tuyệt vời, dĩ nhiên có rất nhiều case thực tế đã xảy ra theo tưởng tượng của Satoshi Nakamoto nhưng chắc chắn rằng có nhiều thứ đã không được nghĩ đến, ví dụ như: sự xuất hiện của smart contract, việc nhiều chain ăn theo BTC,… Tuy nhiên, đó không phải là vấn đề mà Satoshi phải giải quyết! Đó là vấn đề của xã hội.
4. Đến đây, mình thấy Proof of Work phù hợp với BTC trong quá khứ, hiện tại và cả tương lai. Tuy nhiên, việc các blockchain khác có áp dụng thành công mô hình proof of work như BTC lại là 1 câu chuyện hoàn toàn khác. Hoàn cảnh hiện tại không phù hợp cho bất kì 1 blockchain mới nào triển khai Proof of Work 1 cách hoàn chỉnh cho dù họ có muốn đi nữa
5. Một số lý do có thể kể đến bao gồm:
– Số lượng miner tham gia quá ít, không đủ đảm bảo an toàn hệ thống
– Incentive của 1 blockchain mới không đủ hấp dẫn.
– Không có khả năng phát triển bền vững theo hướng organic, dễ trở thành mồi cho các đối tượng giữ 1 lượng hashpower khổng lồ.
– Nếu muốn private mining thì nó centralize cmnr, nền tảng chẳng có giá trị. Ví dụ dễ thấy như BTC Vault ấy, tự copy chain riêng, tự đào, không cho phép tham gia tự do -> Chả ai tin tưởng ngoài mấy ông vào gói. Code is the law! Code mà có thể chỉnh theo ý của thằng tạo ra game thì giá trị bằng zero!
6. Ngay cả các hệ thống đã chạy bền vững 1 thời gian rồi như ETC chẳng hạn. Do profit ngày càng thấp, kém hấp dẫn nên số lượng miner bỏ đi càng nhiều, hệ thống trở nên yếu ớt và dễ dàng bị tấn công bởi các pool lớn. Chính vì thế, nếu không có gì thay đổi, các blockchain này sẽ ngày càng chết dần. Hình bảng hashrate của ETC giảm dần ở dưới cùng bài viết.
7. Mọi blockchain sử dụng Proof of Work phải giữ được sự ổn định của mình, đảm bảo giá trị, lôi kéo lượng miner tham gia để gia tăng mức độ trâu chó của mình (resilient, dịch sang tiếng Việt là gì ta), tránh lâm vào tình trạng của ETC. Đây là 1 vấn đề khá là phức tạp, bạn có thể tham khảo thêm vụ ZEC quyết định không hard fork thuật toán để ngăn chặn ASIC tham gia mining.
8. Kết: Hiện tại chưa có giải pháp nào vừa giải quyết bài toán an toàn và quy mô giao dịch (scalability) cùng 1 lúc cả. Các giải pháp đó vẫn cần phải có thời gian+phát triển số lượng node để chứng minh ngược lại sự an toàn của mình. Tuy nhiên, phải nói rằng các blockchain khác sẽ “không có cửa” trong việc triển khai Proof of Work. Các blockchain hiện sử dụng PoW cũng phải dần dần chuyển sang PoS nếu muốn sống sót.
9. Trường hợp bạn đang giữ coin PoW, 1 khi bạn không giao dịch thì vẫn an toàn, coin vẫn nằm yên trong ví. Tuy nhiên bản thân mình thấy thằng nào như ETC chỉ có 2 cửa.
– Canh thời điểm bán coin, giảm thiểu thiệt hại tối đa có thể
– Chờ đợi bọn nó chuyển sang PoS, vì đó là điều bắt buộc nếu muốn tiếp tục sống sót. Đây có lẽ là lý do mà nhiều người vẫn giữ và tin tưởng vào ETC mặc cho nó bị tấn công mấy lần gần đây.
